Podbijanie fundamentów.

Fundamenty to podstawa domu. Remontując go, należy się zatroszczyć o ich solidność. Od prawidłowego wykonania fundamentów zależy trwałość całego budynku.

Często dopiero w czasie remontu domu okazuje się, że jego fundamenty są zbyt płytko posadowione, mają niewystarczającą wysokość, zostały uszkodzone z powodu niedociągnięć wykonawczych lub że dom został wybudowany bez fundamentów. Nieprawidłowo wykonaną ławę można wzmocnić, wykonując jej podbicie. O sposobie modernizacji powinien zadecydować konstruktor, który może zaleci wymianę, poszerzenie, ewentualnie pogłębienie części lub całej ławy fundamentowej.

Kiedy podbijamy fundamenty

Ława fundamentowa wymaga podbicia, gdy:
- została podmyta. Częstą przyczyną podmywania fundamentów jest woda spływająca z dachu, na którym nie wykonano rynien. Woda ściekająca bezpośrednio na ziemię tuż przy fundamencie dostaje się wtedy pod fundament i podmywa go. Jedyną metodą wzmocnienia uszkodzonej podbudowy jest podbicie ławy. Miejsca, w których pod wpływem przesączającej się wody pękła osiadająca ława, trzeba dodatkowo wzmocnić stalowymi prętami;
- planowana jest nadbudowa dodatkowej kondygnacji. Dotychczasowa szerokość ławy może się okazać niewystarczająca. Aby równomiernie przenieść na grunt zwiększone obciążenie od nadbudowywanej kondygnacji, trzeba wykonać poszerzenie ławy przez jej obustronne obetonowanie lub obmurowanie;
- obok, w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącego budynku, planowana jest dobudowa. Grunt wokół istniejącego budynku został naruszony podczas wykonywania jego fundamentów, dlatego dobudowywaną część należy posadowić poniżej, na gruncie nienaruszonym. Jednocześnie trzeba wykonać podmurowanie lub podbetonowanie, aby osiągnąć wspólny poziom posadowienia;
- ława fundamentowa została zagłębiona powyżej linii przemarzania. Zbyt płytkie zagłębienie powoduje unoszenie budynku przez wodę zamarzającą w gruncie, co przyczynia się do nierównomiernego jego osiadania wiosną, gdy grunt zaczyna rozmarzać. Niedostatecznie zagłębioną ławę należy podbić poniżej głębokości przemarzania (na przeważającym obszarze Polski jest to 1 m, a w najzimniejszych okolicach - 1,4 m);
- planowane jest pogłębienie piwnic. Górna warstwa posadzki piwnic znajduje się zaledwie 10-12 cm powyżej ławy fundamentowej. Aby obniżyć jej poziom, konieczne jest obniżenie całej ławy fundamentowej.

Korzyści

Koszt podbicia fundamentów jest duży, jednak zwłaszcza podczas remontu często jest to wydatek konieczny, na którym nie warto oszczędzać. Podbijając uszkodzony fundament, zapewnimy trwałość i bezpieczeństwo konstrukcji całego budynku. Przecież to właśnie na fundamenty przenoszone są wszystkie obciążenia. Ich awarii towarzyszą zwykle uszkodzenia innych elementów konstrukcyjnych (ścian, stropów, podciągów). Cóż wart jest dom z pięknym dachem, jeśli podtrzymują go popękane fundamenty?
Obniżając poziom posadowienia piwnic, zwłaszcza wysokich, wyniesionych 1,5 m ponad poziom terenu, można zaadaptować pomieszczenia gospodarcze piwnic na pełnowartościowe mieszkanie. Często rozbudowa w dół ze względu na ograniczenia urbanistyczne - powierzchnię zabudowy lub jej wysokość - jest jedyną możliwością uzyskania dodatkowych kilkudziesięciu metrów powierzchni mieszkalnej.

Jak podbijano fundamenty na budowie w Aninie
Architekci zaproponowali adaptację piwnic, aby powstało tam niezależne mieszkanie i pokój rekreacyjny. W tym celu należało zwiększyć wysokość pomieszczeń do 2,5 m, tak żeby odpowiadała obowiązującym normom.
Zaprojektowano obniżenie posadzki o 30 cm. Ponieważ ława fundamentowa miała wysokość 25 cm, a jej spód znajdował się zaledwie 30 cm poniżej posadzki piwnic, trzeba było obniżyć ławy fundamentowe o 50 cm.

Sposób podbicia ławy fundamentowej.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki

Wykop i deskowanie

Ławy fundamentowe podzielono na jednometrowe odcinki, które oznaczono białą kredą na ścianach fundamentowych. Równocześnie można podbić co czwarty odcinek. Wzdłuż dłuższej (13 m) ściany jednocześnie będzie można wykonać cztery odcinki, a wzdłuż krótszej (8 m) dwa. Co 4 m podkopano ławę fundamentową. Pojedynczy wykop ma długość 100 cm i szerokość około 180 cm. Powinien mieć odpowiednio wyprofilowane skarpy, których pochylenie zależy od głębokości wykopu i rodzaju gruntu.
Wykonanego wykopu nie należy zostawiać na następny dzień. Ulewny deszcz, nawet przejściowy, spowoduje osunięcie skarp, a zgromadzona na dnie wykopu woda opadowa może doprowadzić do  rozluźnienia gruntu, który trzeba będzie usunąć.


Zanim wykonano wykop, dookoła budynku usunięto ziemię roślinną, czyli humus. W narożnikach oraz w wybranych odcinkach podkopano ławę fundamentową.
Autor: Mariusz Bykowski
Skarpy wykopu trzymały się na tyle mocno, że nie trzeba było zabezpieczać ich przed osuwaniem.
Autor: Mariusz Bykowski



W narożnikach na starannie wyrównanym dnie wykopu ustawiono drobnowymiarowe deskowanie systemowe.
Autor: Mariusz Bykowski
Wierzch deskowania wykonano na poziomie 40 cm powyżej dna wykopu, od góry zostawiając pustą przestrzeń wysokości 10 cm. To samo zrobiono w pozostałych wybranych odcinkach.
Autor: Mariusz Bykowski

Betonowanie
Przed podbiciem spód starej ławy dokładnie oczyszczono z kurzu i resztek ziemi. Świeżo ułożoną mieszankę należy chronić przed uderzeniami i odkształceniami przez co najmniej 36 godzin przy temperaturze powietrza +10°C. Przy niższej temperaturze czas ten się nieco wydłuża. Gdy temperatura powietrza spadnie poniżej 5°C, podbijanie lepiej odłożyć do wiosny.

W deskowaniu ułożono beton klasy B 15 przygotowany na budowie z szybkowiążącego cementu portlandzkiego.
Autor: Mariusz Bykowski

Izolacja

Po związaniu mieszanki betonowej na wierzchu nowej ławy położono izolację przeciwwilgociową. Sposobów jej wykonania jest wiele: można ułożyć dwie warstwy papy asfaltowej na lepiku, papę termozgrzewalną, samoprzylepną folię polietylenową lub rozprowadzić masę bitumiczną.



Izolację podbitej ławy wykonano z emulsji gruntującej Eurolan 3K i elastycznej masy bitumicznej Superflex-10.
Autor: Mariusz Bykowski
Pozostałą 10-centymetrową przestrzeń pomiędzy spodem starego fundamentu a izolacją przeciwwilgociową wypełniono szczelnie ubitym, gęstoplastycznym betonem klasy B 15.
Autor: Mariusz Bykowski
Po ułożeniu betonu pod starą ławą na izolacji ustawiono kolejne deskowanie i wykonano 10-centymetrową odsadzkę.
Autor: Mariusz Bykowski



Nowy szalunek wypełniono gęstoplastycznym betonem B 15, tym samym co pod ścianą. Mieszankę zagęszczono od góry.
Autor: Mariusz Bykowski
Poziomą izolację połączono z wykonaną wzdłuż zewnętrznego obrysu budynku izolacją pionową.
Autor: Mariusz Bykowski

Zasypanie nowej ławy

Po stwardnieniu betonu wykop zasypano do wysokości izolacji poziomej, tak by nie zalewała go woda opadowa. Wykonano to warstwami o grubości około 20 cm, a każdą warstwę dokładnie ubito. Dopiero wtedy można było przystąpić do odkopywania i podbijania kolejnych odcinków.

Ceny zawierają koszty robocizny, materiałów i transportu.

Konieczny nadzór
Podbijanie fundamentów to skomplikowana, trudna i nież bezpieczna praca wymagająca: projektu konstrukcyjnego, pozwolenia na budowę, wytrwałości wykonawcy i fachowego nadzoru. W żadnym wypadku nie wolno wykonywać podbijania samodzielnie.
Zanim zostaną odkopane pierwsze odcinki podbijanej ławy, uprawniony kierownik budowy lub lepiej inspektor nadzoru powinien sprawdzić i zaakceptować kolejność odkopywania, odległości między odkopywanymi odcinkami, a w trakcie prowadzenia prac sposób podkopywania, betonowanie i zasypywanie wykopu.


Zasady podbijania
- Obwód domu należy podzielić na odcinki długości 1 m.
- Jednocześnie można podkopać co czwarty odcinek.
- Odległość między kolejnymi odcinkami nie powinna być mniejsza niż 1,5-krotna wysokość ściany piwnic. Jeżeli ściana piwnic ma wysokość 220 cm, to pomiędzy podbijanymi odcinkami powinna zostać odległość 3,5-4 m.
- Fundamenty podbić można betonem klasy minimum B 15 albo podmurować cegłą pełną klasy minimum 10 lub bloczkami betonowymi, używając zaprawy cementowej.
- Odsłonięty odcinek trzeba chronić przed zalaniem.

Ławy fundamentowe dzieli się na jednometrowe odcinki. Jednocześnie można podkopać co czwarty odcinek.
Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki