Do niedawna pomalowanie farbą ściany między kuchennymi szafkami uchodziło za... brak wykończenia lub rozwiązanie tymczasowe. Farba była uważana za materiał nietrwały, niechroniący ściany przed wilgocią i trudny do utrzymania w czystości. Dzisiaj takie rozwiązanie nikogo nie dziwi. Doceniono zalety farby: jest najbardziej neutralnym wykończeniem wnętrza, zapewnia jednolitą powierzchnię bez połączeń i podziałów, pozwala uzyskać wykończenie ściany w dowolnym kolorze. Przemalowując ścianę, można łatwo i szybko zmienić wystrój całej kuchni. Jeśli zastosujemy farbę wodoodporną i zmywalną, uzyskamy ochronę ściany porównywalną na przykład z płytkami ceramicznymi. Ale wbrew pozorom jest to materiał dość wymagający. Każda farba, a szczególnie błyszcząca i w intensywnym kolorze, uwydatnia nierówności ścian. Dlatego przed pomalowaniem konieczne jest odpowiednie przygotowanie podłoża: tynk powinien być czysty, równy i gładki. Przed pomalowaniem wszystkie ubytki w tynku, pęknięcia i odpryski starej farby wypełniamy masą szpachlową przeznaczoną do pomieszczeń mokrych. Aby ściana była odporna na wilgoć, należy ją zabezpieczyć specjalną farbą podkładową przeznaczoną do pomieszczeń mokrych.
Zamiast farby na ścianę można położyć dekoracyjny tynk cienkowarstwowy. Do kuchni wskazane są tynki akrylowe jedno- lub dwuwarstwowe. Pozwolą one uzyskać strukturalną powierzchnię ściany (na przykład strukturę drobnoziarnistego granitu). Podłoże pod tynk musi być odpowiednio przygotowane: tynku nie można nakładać na surowe ściany o nierównej powierzchni ani na ściany pomalowane farbą. Po położeniu tynku powierzchnię ściany należy pomalować środkiem uszczelniającym, który zabezpieczy ją przed zabrudzeniami.
Tapeta – do niedawna kojarząca się z wykończeniem ścian pokoju – dzisiaj coraz częściej „wchodzi” na ściany kuchni. Do wyłożenia ścian nad kuchenką i zlewozmywakiem wybieramy tapety, które są odporne na wilgoć i niepalne: winylowe albo z włókna szklanego. Tapety winylowe przeznaczone do miejsc mokrych mają wierzchnią warstwę grubszą, gąbczastą, dzięki czemu można je często myć, a nawet szorować. Taka tapeta lepiej niż farba pokryje nierówności ścian. Przed położeniem tapety ścianę należy oczyścić z brudu i tłuszczu. Do przyklejenia tapety używamy kleju wodoodpornego.
  | |  |
| Ściany nad blatem jako najważniejszy akcent kolorystyczny kuchni podkreślający funkcjonalną odrębność różnych miejsc w kuchni. Strefę zlewozmywaka i kuchenki zaznacza niebieski pas, ścianę nad blatem roboczym w okolicy okna pomalowano na biało. Autor: Piotr Ligier | | Farba może być jedynie tłem dla innych materiałów. Szczególnie narażoną na zabrudzenia część nad kuchenką wyłożono pasem aluminiowej blachy. Autor: Piotr Mastalerz |
Płytki ceramiczne, czyli tradycyjnie, praktycznie i na lata
Ceramika spełnia wszystkie warunki jako materiał na ściany w kuchni: jest niepalna, łatwo się ją czyści, nie wchłania wilgoci. Bogactwo dostępnych formatów, wzorów i kolorów ułatwi dopasowanie ściany do stylu wnętrza.
Trzeba jednak pamiętać, że okładzina z płytek nie jest jednolita. Po ich ułożeniu powstaje płaszczyzna składająca się z płytek i fug, które znacznie szybciej się brudzą i trudniej je wyczyścić. Należy to wziąć pod uwagę, wybierając płytki o małych formatach albo tak modną dzisiaj mozaikę. W kuchni, gdzie brudzi się bardziej niż w innych miejscach domu, ma to znaczenie – im mniej fug, tym łatwiej utrzymać ścianę w czystości. Należy koniecznie dobrać odpowiedni rodzaj fugi. Dobrze sprawdzają się niewchłaniające tłuszczu i łatwe do czyszczenia spoiny epoksydowe. Można też wybrać płytki do układania bezfugowego - utworzą one na ścianie jednolitą płaszczyznę.
Nie każdy rodzaj płytek sprawdzi się na ścianie w kuchni. Najlepsza jest glazura pokryta grubszą warstwą szkliwa, szkli-wiony gres, a także szkliwiony klinkier.
Unikajmy trudnych do utrzymania w czystości płytek nieszkliwionych (angobowanych), gresu technicznego i polerowanego.
 | |  |
| Coraz częściej do kuchni wybiera się płytki ceramiczne w dużych formatach. Ich ułożenie wymaga bardzo dokładnego zaprojektowania. Autor: Michał Glinicki | | Mozaika nie wymaga dokładnego rozliczania płytek, ale liczne fugi są trudniejsze do utrzymania w czystości. Autor: DUBOWSKI & RUTKOWSKI/STUDIO |
Drewno, sklejka i panele, czyli ciepło i przytulnie
Ściana w kuchni pokryta naturalnym drewnem to sposób na ocieplenie i nadanie kuchni innego, bardziej „pokojowego” klimatu. Do niedawna trudno było sobie wyobrazić, żeby ściany, na które często padają krople wody i tłuszczu, można było wyłożyć drewnem. Dzisiaj jest to możliwe głównie dzięki nowym technologiom produkcji materiałów drewnopochodnych i naśladujących drewno laminatów. Można nimi pokryć ściany nie tylko nad blatem roboczym, ale również nad kuchenką i zlewozmywakiem.
Najtańszy sposób na ścianę w drewnie to popularne panele ścienno-podłogowe drewniane lub laminowane. Takie panele należy dokładnie przykleić do ściany, tak aby jej pokrycie było szczelne. Brzegi w miejscu połączeń z innymi materiałami należy zabezpieczyć na przykład metalową listwą. Aby ściana była łatwiejsza do utrzymania w czystości, po położeniu paneli warto je dodatkowo polakierować. Wyłożenie ściany lekką i trwałą sklejką również da efekt drewnianej ściany. Nowoczesna sklejka może być już fabrycznie zabezpieczona przed wilgocią, ale po położeniu można ją dodatkowo pokryć lakierem.
Producenci mebli kuchennych proponują również specjalne drewniane panele na pokrycie ścian w kuchni. Sprzedawane są razem z meblami lub osobno. Są to płyty wiórowe o grubości 1,6 cm pokryte fornirem z różnych gatunków drewna albo laminatem naśladującym drewno.
Takie panele można kupić wraz z całym systemem ich mocowania, który zapewnia szczelny i trwały montaż. W skład systemu wchodzą listwy, do których przykręca się panele, listwy maskujące miejsca styków paneli z blatem oraz listwy wykańczające górną krawędź paneli. Panele mocuje się, przykręcając aluminiowe listwy mocujące, następnie wsuwa się w nie panele, które jednocześnie przykleja się do ścian. Dzięki temu są one – podobnie jak płytki – ściśle połączone ze ścianami, co zapobiega powstawaniu szpar, w których mogłaby się gromadzić para z gotowanych potraw.
 | |  |
| Wyłożone brzozową sklejką ściany stanowią całość z drewnianymi szafkami o prostych frontach. Autor: Michał Glinicki | | Panele pokryte drewnianym fornirem ocieplają wnętrze nowoczesnej kuchni. W zestawie jest też aluminiowa szyna, na której można zawiesić przybory kuchenne. Autor: Mariusz Bykowski |
Blacha, czyli nowocześnie i sterylnie
Blacha to materiał, który do naszych domowych kuchni przywędrował z wielkich kuchni gastronomicznych. Wpisuje się we współczesną estetykę industrialną, jest symbolem nowoczesności i... nieskazitelnej higieny. Dostępna w dużych arkuszach blacha umożliwia pokrycie ściany bez wizualnych podziałów i trudnych do utrzymania w czystości połączeń. Blacha jest żaroodporna, nie wchłania wilgoci i wody, ale trzeba pamiętać, że nie jest to materiał zupełnie pozbawiony wad. Widać na niej nie tylko zabrudzenia, ale nawet drobne ślady po kroplach wody – wymaga więc codziennego, znacznie bardziej uciążliwego niż w wypadku innych materiałów czyszczenia.
Często zapomina się o tym, że blacha jest ekranem odbijającym i załamującym światło, co czasami może męczyć wzrok.
Na ściany do kuchni można użyć różnych rodzajów blachy. Najbardziej popularna jest blacha ze stali szlachetnej (stal kwasowa), blacha aluminiowa, a do kuchni rustykalnych – blacha miedziana. Blacha stalowa o powierzchni chromowanej na wysoki połysk wywołuje odczucie zimna i sterylności. Blachy matowe – stalowa o powierzchni satynowej i aluminiowa – są cieplejsze w odbiorze i mniej agresywnie narzucają swoją obecność.
Trzeba też wiedzieć, że blachy matowe, chociaż droższe od polerowanych, są praktyczniejsze: mniej na nich widać na przykład ślady palców. Blacha może mieć powierzchnię gładką lub ryflowaną, ale tę drugą ze względu na liczne rowki i uwypuklenia jeszcze trudniej utrzymać w czystości. Cała płaszczyzna ściany wyłożona blachą może wydawać się zbyt monotonna i często z obawy przed uzyskaniem wnętrza zbyt technicznego wykłada się nią jedynie część ściany, najczęściej nad kuchenką jako tło dla stalowego okapu.
Blachę montuje się do ściany w postaci paneli z płyty wiórowej pokrytej arkuszem blachy. Jeśli łączymy blachę z innym materiałem, należy dobrze uszczelnić miejsca ich styków.
 | |  |
| W nowoczesnych kuchniach stalową blachą pokrywa się większe płaszczyzny ściany. Takie wykończenie jest bardzo intensywnie działającym elementem wnętrza. Autor: Michał Glinicki | | Popularne są również płyty panelowe pokryte laminatem aluminiowym. Można je montować pionowo lub poziomo, łącząc z innymi materiałami. Dobrze wyglądają w sąsiedztwie paneli fornirowanych. Autor: Mariusz Bykowski |
Kamień i kompozyty, czyli elegancko i ekskluzywnie
Naturalny kamień jest ekskluzywnym materiałem. Na ściany można go użyć w formie kamiennych płytek o różnych wymiarach albo w postaci drobnej mozaiki. Nie każdy jednak gatunek kamienia poleca się do wykończenia ścian w kuchni. Najlepsze są granity, które nie wchłaniają tłuszczów, są odporne na działanie związków chemicznych, a dzięki gładkiej (polerowanej lub szlifowanej) powierzchni łatwo się je czyści. Kamienie o strukturze porowatej, na przykład piękny i szlachetny trawertyn, są trudniejsze do utrzymania w czystości. Jako okładzina ścienna do kuchni ten rodzaj kamienia nadaje się dopiero po wypełnieniu masą kamienną najgłębszych i największych otworów i zaimpregnowaniu całej powierzchni. Również mniej praktyczny na ściany w kuchni jest marmur, który wchłania tłuszcz i łatwo się plami. Aby tego uniknąć, można stosować odpowiednie impregnaty do marmuru.
Kamienne płytki układa się jak płytki ceramiczne, przyklejając je do ściany, a przestrzeń między nimi wypełnia się spoinami. Powinny być one wąskie (0,2-0,6 cm), w kolorze zbliżonym do barwy kamienia. Do fugowania płytek z kamienia należy używać zapraw cementowych uelastycznionych, a do marmurowych – specjalnych zapraw uelastycznionych do marmuru.
Podobne efekty estetyczne można osiągnąć, wybierając coraz popularniejsze, chociaż bardzo drogie konglomeraty kamienia.
Dzięki swojemu podstawowemu składnikowi, jakim są minerały – granit i kwarc – są twarde, wytrzymałe na uszkodzenia i wysoką temperaturę. Są też odporne na plamienie – nie szkodzi im tłuszcz i sok. Utrzymanie w czystości ściany nad kuchenką nie stanowi problemu.
Dzięki dodatkowym składnikom – pigmentom – mogą mieć różne kolory, ale najbardziej popularne są te, które przypominają naturalny kamień: granit lub marmur.
Najbardziej popularnym materiałem kompozytowym, z którego robi się okładziny ścienne do kuchni, jest corian – połączenie akrylu, naturalnych minerałów i pigmentu. To materiał bardzo trwały, odporny na wszelkie zabrudzenia i działanie różnych, nawet bardzo agresywnych środków czyszczących. Dzięki akrylowi jest przyjemny w dotyku (przybiera temperaturę otoczenia). Jest to materiał bardzo łatwy do renowacji – wszelkie ubytki, rysy i zadrapania można usunąć bez uszczerbku dla barwy i jakości powierzchni. Można go dowolnie formować, a miejsca połączeń między poszczególnymi elementami nie są widoczne. Jako materiał na kuchenne ściany jest wręcz idealny: wraz z blatem może stanowić pozbawioną połączeń całość, ale niestety jest to materiał bardzo kosztowny.
 | |  |
| Okładzina z corianu dobrze komponuje się z blachą i panelami fornirowanymi. Autor: VALCUCINE | | Porowate niewielkie płytki o nieregularnych brzegach albo kamienna mozaika nadadzą kuchni rustykalny wygląd. Autor: Piotr Mastalerz |
 | |  |
| Blat razem z pokryciem ściany stanowią jedną całość, dzięki czemu nie ma trudnych do utrzymania w czystości połączeń. Taką możliwość dają nowoczesne konglomeraty kamienia. Autor: REMEB | | Duże polerowane tafle granitu będą dobrym tłem dla nowoczesnego wyposażenia kuchni. Autor: Juliusz Sokołowski |