Pokojowe barwy. Przegląd farb do malowania ścian wewnętrznych
W przeszłość odchodzą farby klejowe. Mało kto maluje wnętrza farbami cementowymi lub wapiennymi. Dziś w pomieszczeniach królują farby dyspersyjne zwane również emulsyjnymi. Ich podstawowym składnikiem są żywice akrylowe, winylowe lub lateksowe. To one decydują o cechach użytkowych farby. Pigmenty zaś zapewniają kolor. Pozostałymi składnikami są wypełniacze mineralne i rozmaite substancje pomocnicze. Farby dyspersyjne charakteryzują się dużą wydajnością. Jeden litr wystarczy na pokrycie 9-15 m2 ściany. Są też uniwersalne. Nadają się do wszystkich rodzajów podłoży w pomieszczeniach zamkniętych. Mają dobre właściwości kryjące, a niektóre z nich zdolne są całkowicie zakryć trudne do usunięcia plamy. Schną dwie-trzy godziny, a do pełnego użytkowania są gotowe już po 12-24 godzinach. Mogą tworzyć powierzchnię matową, półmatową lub błyszczącą.
  | |  |
| Za pomocą farb dyspersyjnych można uzyskać trwałą powierzchnię i kolor... Autor: Piotr Mastalerz | | ...który będzie pasował do charakteru wnętrza. Autor: Piotr Mastalerz |
Farba do wielu wnętrz
Rozcieńczalnikiem farb dyspersyjnych jest woda. Mimo to są one bardzo odporne na uszkodzenia mechaniczne. Pomalowane nimi ściany można wielokrotnie czyścić na mokro lub na sucho. Znajdują więc zastosowanie we wszystkich domowych pomieszczeniach. Niektóre z nich mają podwyższoną wytrzymałość na mycie i szorowanie. Takie farby warto stosować we wnętrzach, w których ściany są szczególnie narażone na zabrudzenie: w kuchniach, korytarzach lub pokojach dziecięcych. Są też produkowane farby dyspersyjne przeznaczone do łazienek i pralni, czyli do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności. Mimo że tak jak wszystkie tego typu farby nie stanowią bariery hamującej naturalny przepływ pary wodnej, to dodatkowo chronią ściany przed nadmiernym zawilgoceniem.
Co poza dyspersyjnymi?
Oprócz różnego rodzaju farb dyspersyjnych na bazie żywic akrylowych, winylowych lub lateksowych we wnętrzach stosować można także inne rodzaje farb.
Farby rozpuszczalnikowe. Produkowane są one na bazie żywic ftalowych lub akrylowych. Ich rozcieńczalnikiem jest benzyna lakowa lub rozcieńczalniki do farb ftalowych (alkidowych). Tworzą mocną, błyszczącą powierzchnię wyjątkowo odporną na wielokrotne czyszczenie i uszkodzenia mechaniczne. Farby te słabo przepuszczają parę wodną. Znakomicie nadają się do kuchni, łazienek, korytarzy i klatek schodowych. Ponadto izoluje się nimi przebarwienia ścian, które mogą „rozmazać się” po pomalowaniu farbami dyspersyjnymi.
Farby krzemianowe oraz farby silikonowe. Jedne i drugie nie tworzą na ścianie jednorodnych powłok. Po malowaniu ich powierzchnia jest mikroporowata. Znacznie lepiej niż inne farby przepuszczają parę wodną. Tworzą odporne na zmywanie powłoki o głęboko matowej powierzchni. Do produkcji farb krzemianowych stosuje się głównie substancje pochodzenia naturalnego, dlatego nazywa się je farbami w pełni ekologicznymi. Można je stosować we wszystkich pomieszczeniach.
Farby do specjalnych zastosowań. Jedne z nich przeznaczone są do zamalowywania trudnych do usunięcia plam i zacieków, inne chronią przed wilgocią i pleśniami. W sprzedaży są też farby neutralne dla alergików, które nie zawierają żadnych substancji uczulających. Są to wyłącznie farby wodne. Na ich opakowaniach powinien znajdować się znak potwierdzający, że produkt spełnia restrykcyjne wymogi dotyczące ochrony przed alergią. Farby niemieckie i skandynawskie mogą mieć Znak Błękitnego Anioła, na puszkach polskich farb neutralnych dla alergików widnieje najczęściej Znak Ekologiczny E lub rekomendacja Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
 | |  | |  |
| W kuchniach, korytarzach i innych intensywnie użytkowanych pomieszczeniach... Autor: LEVIS | | ...warto stosować farby, które można wielokrotnie czyścić. Autor: Piotr Mastalerz | | Niektórzy producenci oferują specjalne farby do malowania łazienek. Autor: Piotr Mastalerz |
Która farba lepsza?
Dobra farba to taka, która przez wiele lat od malowania wyglądać będzie jak tuż po malowaniu. Oznacza to, że jej kolor i wygląd powierzchni będą niezmienione. Cechy te nie zależą od rodzaju farby, tylko od jakości i ilości substancji bazowej oraz od odpowiedniego doboru i proporcji składników. Farba nie powinna pękać, odpadać, blaknąć ani się przebarwiać. Producenci deklarują 3-10-letnią trwałość kolorów swoich farb. Na wygląd ścian nie powinno też niekorzystnie wpływać częste ich czyszczenie. W przypadku farb dyspersyjnych odporność powłoki zależy od zawartości żywicy. Im jest jej więcej, tym powierzchnia farby jest mocniejsza i jednocześnie bardziej błyszcząca. Dobre farby muszą się również odznaczać dobrymi właściwościami kryjącymi. Gdy pomaluje się nimi ściany, nie powinny spod powłoki przebijać żadne plamy i smugi ani kolor poprzedniej farby. O dobrej jakości farby świadczy również to, że nie wydziela nieprzyjemnego, intensywnego zapachu, oraz to, że jest tiksotropowa, czyli nie kapie podczas malowania.
Ściany pod lupą
Zanim wybierze się farbę i przystąpi do malowania, należy dokładnie przyjrzeć się powierzchni ścian. Jeśli pokrywa je stary tynk, farba lub tapeta, trzeba ocenić ich trwałość. Pęknięcia, przebarwienia, odspojenia lub wybrzuszenia nie wróżą nic dobrego. Tynk trzeba wtedy skuć, a tapetę lub farbę usunąć. Gdy podłoże jest zwarte, ale zawilgocone, trzeba je wpierw osuszyć. Jeśli porasta je pleśń, należy usunąć jej skupiska i przemyć ścianę preparatem pleśniobójczym. Plamy tłuszczu i inne zabrudzenia trzeba, jeśli to możliwe, zmyć za pomocą odpowiednich środków czyszczących.
Uwaga! Do bezwzględnego usunięcia kwalifikują się stare farby klejowe lub wapienne. Trudno bowiem wzmocnić ich powierzchnię za pomocą preparatów gruntujących. Nieusunięte warstwy takich farb często odpadają od ścian razem z nową farbą nawierzchniową.
Grunt to podkład
Preparaty gruntujące mają za zadanie wzmocnić powierzchnię ścian, zmniejszyć ich chłonność i poprawić przyczepność farby nawierzchniowej. Stosuje się je również wówczas, gdy pomieszczenia wykończone są płytami gipsowo-kartonowymi lub gipsowo-włóknowymi. Gruntowanie jest nieuniknione także wówczas, gdy podłoże jest chłonne lub pylące. Nowe tynki zazwyczaj nie wymagają przed malowaniem żadnych zabiegów gruntujących. Farby podkładowe znajdują zastosowanie szczególnie wtedy, gdy na starych ścianach widnieją trudne do usunięcia plamy. Dzięki tego typu farbom warstwa nawierzchniowa dokładnie zakryje takie nieestetyczne miejsca. Poza tym farby podkładowe pełnią te same funkcje co preparaty gruntujące. W odróżnieniu od nich mają przy tym najczęściej jakiś konkretny kolor. Środki gruntujące to zazwyczaj substancje bezbarwne.
Uwaga! Używać trzeba tylko takich środków gruntujących lub farb podkładowych, które poleca producent wybranej farby nawierzchniowej.
Rozcieńczać czy nie?
Świeże, dopiero co przywiezione ze sklepu farby nie wymagają rozcieńczania. Po otwarciu opakowania wystarczy jedynie dokładnie wymieszać farbę, przelać jej potrzebną ilość do wiaderka, a opakowanie szczelnie zamknąć. Farba nie będzie wówczas nadmiernie wysychać i będzie nadawać się do użytku nawet po kilku miesiącach. Farbę trzeba rozcieńczać na przykład wtedy, gdy zgęstnieje wskutek złego przechowywania. Rozcieńczalnika dodaje się także po to, by rozrzedzić farbę i użyć jej jako podkładu pod nawierzchniową warstwę dekoracyjną. Pamiętać jednak trzeba, by nigdy nie stosować innego rozcieńczalnika niż ten, który jest polecany przez producenta.
Trzy sposoby na kolor
Na sklepowych półkach najczęściej spotkać można farby białe. Są to tak zwane farby bazowe, które następnie można poddać kolorowaniu. Czasami spotkać też można farby kolorowe. Są one fabrycznie barwione przez producenta na kilka najpopularniejszych kolorów. Najczęściej jednak na stoisku z farbami znajdują się stanowiska do mieszania farb. Klient wybiera kolor z udostępnianej przez producenta palety, a pracownik sklepu komputerowo dozuje odpowiednie pigmenty i miesza je z farbą bazową. W efekcie uzyskany zostaje dokładnie taki kolor jak w palecie. W razie gdy w trakcie malowania zabraknie farby, można wrócić do sklepu i według kodu koloru dobrać identyczną barwę. Do niektórych farb bazowych dokupuje się farby barwiące, by samodzielnie wykonać zabieg kolorowania. Trzeba wówczas dokładnie przestrzegać instrukcji zawartych na opakowaniu farb koloryzujących. Jest to ważne zwłaszcza wówczas, gdy chce się zabarwić farbę bazową w dwóch oddzielnych opakowaniach. Trzeba wtedy starannie dobierać proporcje pigmentu, by farba z jednego opakowania nie różniła się odcieniem od farby z drugiego. Jest to trudne do wykonania. Lepiej więc mieszać całą potrzebną ilość farby za jednym razem.
 |
| W mieszalnikach barwi się farby jednego producenta. Mogą być to farby różnego rodzaju, na przykład do ścian, drewna lub metalu. Autor: TBD |
Wałki, pędzle i pistolety
Do malowania ścian i sufitów używane są najczęściej różnego rodzaju wałki. Różnią się one między sobą średnicą i rodzajem pokrycia. W sklepach dostępne są wałki o długim lub krótkim, naturalnym bądź sztucznym włosiu. Są też wałki gąbkowe lub specjalne wałki do dekoracyjnych technik malarskich. Wciąż chętnie używane są tradycyjne pędzle ławkowce. Niedoświadczeni malarze, posługując się nimi, mogą jednak nie poradzić sobie ze smugami farby pozostawianymi przez pędzel. Naroża, miejsca wokół ościeżnic i gniazdek elektrycznych maluje się za pomocą niewielkich pędzelków zapewniających wąskie i precyzyjne pociągnięcia. Płaskie pędzle na długim trzonku (krzywakowe) przeznaczone są zaś do malowania ścian w miejscach trudno dostępnych, na przykład za grzejnikami. Do nakładania farb o płynnej konsystencji znakomicie nadają się pistolety natryskowe. Praca nimi jest szybka i wygodna. Oprócz narzędzi do nakładania farby trzeba kupić: przed malowaniem szpachelki do usuwania starych farb, kuwety malarskie do nabierania farby na wałek, wiaderka, w które wlewa się farbę na czas malowania, folię do zabezpieczenia podłóg i mebli przed zachlapaniem oraz taśmę malarską, którą okleja się ościeżnice i ramy okienne, by nie uległy zabrudzeniu.
 | |  | |  |
| Do malowania dużych powierzchni bardzo wygodne są pędzle ławkowce. Autor: Krzysztof Zasuwik | | Farby rzadkie lub rozcieńczone można nanosić za pomocą specjalnego pistoletu. Autor: Robert Szarapka | | Wałki o krótkim włosiu nadają się do gęstych farb i gładkich powierzchni. Wałki o włosiu dłuższym stosuje się do malowania chropowatych powierzchni i malowania farbami rzadkimi. Autor: Krzysztof Zasuwik |
Farby można zwracać
Farby mają ustalony okres przydatności do użycia. Przed zakupem warto więc sprawdzić datę produkcji i termin przydatności farby. Jeśli jednak okaże się, że farba jest świeża, a jednocześnie po otworzeniu zauważy się na przykład oddzielenie rozcieńczalnika od pozostałych składników, grudki, gruby, zaschnięty „kożuch” na powierzchni, wtedy trzeba ją zwrócić do sklepu. Tak jak inne towary farby podlegają reklamacji. Zadośćuczynienia od producenta należy żądać wówczas, gdy kolor farby różni się od tego, który wybrany został z palety, gdy jego odcień zmieni się po kilku miesiącach od pomalowania, gdy farba mimo właściwego przygotowania podłoża zacznie się odspajać lub blaknąć po kilkakrotnym myciu ścian.
Powtórka przed zakupami
Przed wizytą w sklepie warto sprawdzić:
- wielkość powierzchni ścian do pomalowania – znając ją, wystarczy sprawdzić na opakowaniu, jaka jest wydajność farby, i obliczyć, ile litrów będzie potrzebne;
- rodzaj podłoża – dzięki takiej informacji wiadomo będzie, czy trzeba stosować farbę gruntującą lub podkładową, a jeśli tak, to jakiego rodzaju;
- czy ściana była wcześniej malowana, a jeśli tak, to jakimi farbami – pozwoli to dobrać taką farbę, która nie wejdzie w niepożądaną reakcję z podłożem;
- jaki kolor najlepiej będzie pasował do pomieszczeń – w sklepie będzie mało czasu na podjęcie właściwej decyzji.
Kolory tworzą pozory
Odpowiednio dobierając kolor farby, można sprawdzić, że pomalowane pomieszczenie stanie się przytulne lub chłodne, pozornie większe lub mniejsze. Warto więc pamiętać, że:
 | |  | |  |
| Sufit w jasnym kolorze i jedna jasna ściana powiększają optycznie pomieszczenie oraz stawarzają poczucie lekkości i bezpieczeństwa. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Ciemny sufit i ciemna podłoga powodują, że pokój wydaje się niższy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Jedna ściana pomalowana ciemniejszym kolorem niż pozostałe będzie sprawiała wrażenie, że jest bardziej oddalona. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
 | |  |
| Ciemne ściany i jasny sufit powodują, że pokój wydaje się wyższy. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki | | Intensywne, ciemne kolory sprawiają, że pomieszczenie wydaje się mniejsze. Autor: Agnieszka Sternicka , Marek Sternicki |
Palety i testery
Większość firm produkujących farby ma swoje palety kolorów. Dostępne są one we wszystkich sklepach zajmujących się sprzedażą farb danego producenta. Na ich podstawie można dobrać taki kolor, jaki najlepiej będzie pasował do charakteru pomieszczenia, jego wielkości i stylu, w jakim ma być urządzone. Niektórzy producenci wyposażają sklepy także w urządzenia, które pokazują, jak dana barwa prezentuje się w sztucznym, dziennym lub neutralnym (mieszanina światła dziennego i sztucznego) świetle. Ponadto kilku producentów farb oferuje swoim klientom testery, czyli próbki farb, które można zabrać ze sobą do domu, by na miejscu sprawdzić, jak dany kolor będzie pasował do mebli i innych elementów wyposażenia. Farbą z próbki można pomalować na przykład karton o powierzchni 1 m2 i przykładając go w różnych miejscach do ścian przekonać się, czy kolor został właściwie dobrany.
 | |  |
| Na stoisku z farbami można znaleźć palety z kolorami proponowanymi przez danego producenta. Autor: POLIFARB CIESZYN-WROCŁAW | | Niektóre firmy udostępniają klientom testery, dzięki którym można w domu sprawdzić, czy wybrany kolor będzie pasował. Autor: LEVIS |
| |
